یکی از رشته‌های گروه هنر که داوطلبان هنر می‌توانند آن را در بین انتخاب رشته‌های خود داشته باشند، رشته مرمت آثار تاریخی است. این رشته شباهت بسیار نزدیکی به رشته مرمت بناهای تاریخی دارد و تفاوت آن‌ها نیز اساسی است. در رشته مرمت آثار تاریخی افراد به صورت تخصصی با نحوه‌ی نگهداری و مرمت اشیا و آثار تاریخی آشنا می‌شوند و اطلاعات مختصری پیرامون بنا و سازه‌ها دارند. افرادی که تمایل به انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی را دارند باید اطلاعات کاملی از این رشته و نحوه انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی داشته باشند و در ادامه تمامی نکات بیان شده است.
معرفی رشته‌ی مرمت آثار تاریخی
یکی از موارد مهمی که در راهنمای انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی باید به آن پرداخته شود، معرفی رشته و بازار کار رشته مرمت آثار تاریخی است. همان طور که از نام رشته مشخص است، تمرکز در این رشته بر آثار تاریخی خواهد بود. آثار تاریخی ارزش بسیار بالایی دارند و جزء میراث یک کشور به شمار می‌روند. در تمام جهان، اشیاء و آثار تاریخی از ارزش بسیار بالایی برخوردارند و موزه‌ها از آن‌ها با دقت بسیار زیادی مراقبت می‌کنند.
به دلیل قدمت طولانی و گاهاً نگهداری نامناسب، این آثار دچار آسیب می‌شوند و نیاز به ترمیم پیدا می‌کنند. ترمیم این اشیاء قیمتی و ارزشمند کار متخصصان است و دانشگاه‌ها افرادی را به این جهت تربیت می‌کنند. علاوه بر ترمیم و مرمت آثار باستانی و تاریخی، کارشناسان مرمت آثار تاریخی با نحوه‌ی نگهداری و محافظت از آثار تاریخی مختلف نیز آشنا می‌شوند.
آثار تاریخی ارزش بسیار بالایی دارند و برخی از کلکسیونرها نیز تمایل به خریداری و نگهداری از آن‌ها دارند. از این رو، هزینه‌ی نگهداری و مرمت آن‌ها نیز بالا است اما این امر به معنی بالا بودن میزان درآمد فارغ التحصیلان از رشته مرمت آثار تاریخی نیست.
افرادی که قصد انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی را دارند باید علاقه‌مند به آثار تاریخی، ارزش‌های فرهنگی و ملی و تاریخ باشند. این افراد باید شناخت کاملی نسبت به دوران مختلف تاریخ داشته باشند و مواد تشکیل دهنده‌ی اشیا را متناسب با دورهی ساخت آن‌ها تشخیص دهند. بنابراین فارغ التحصیلان در این رشته اطلاعات بسیار کاملی پیرامون مواد و جنس اشیاء قدیمی و آثار تاریخی دارند.
علاقه مندان به رشته مرمت آثار تاریخی هنگام انتخاب این رشته باید تمامی جوانب را در نظر بگیرند. داشتن دقت بالا، توجه به جزئیات، علاقه‌مندی به تاریخ، اهمیت به حفظ آثار ملی و شناخت کامل هنر از ویژگی‌های فعالان در این حرفه است.
زمان انتخاب رشته‌ی مرمت آثار تاریخی
داوطلبان رشته مرمت آثار تاریخی باید از زمان انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی مطلع باشند و در بازه‌ی زمانی تعیین شده، انتخاب رشته‌ی خود را کامل کنند. زمان انتخاب رشته توسط سازمان سنجش اعلام و معمولاً چند روز بعد از اعلام نتایج کنکور سراسری آغاز می‌شود. داوطلبان برای انتخاب این رشته باید لیست دانشگاه‌های پذیرنده را تهیه و آن‌ها را براساس اولویت‌های خود مشخص کنند.
در زمان انتخاب رشته، هر داوطلب می‌تواند ۱۵۰ انتخاب داشته باشند و افراد می‌توانند در کنار رشته مرمت آثار تاریخی دیگر رشته‌ها را نیز انتخاب کنند. از جمله رشته‌های مشابه می‌توان به کاردانی حفاظت و مرمت آثار تاریخی اشاره کرد.
معرفی دانشگاه های پذیرنده مرمت آثار تاریخی
برای آنکه از تمامی دانشگاه های پذیرنده رشته مرمت آثار تاریخی مطلع شوید لازم است دفترچه انتخاب رشته هنر را دریافت و مطالعه کنید. هر ساله دانشگاه های ارائه دهنده رشته مرمت آثار تاریخی به همراه ظرفیت رشته مرمت آثار تاریخی آن‌ها در دفترچه انتخاب رشته مشخص می‌شوند. در جدول زیر نیز لیستی از دانشگاه‌های پذیرنده‌ی این رشته آمده است.
| دوره | نحوه پذیرش | دانشگاه | ظرفیت |
| روزانه | با آزمون | هنر اسلامی تبریز | ۲۴ زن |
| روزانه | با آزمون | هنر اصفهان | ۳۰ |
| نوبت دوم | با آزمون | هنر اصفهان | ۱ |
| مخصوص داوطلبان بومی استان لرستان | با آزمون | هنر اصفهان | ۱ |
| روزانه | براساس سوابق تحصیلی | زابل | ۳۵ |
| نوبت دوم | براساس سوابق تحصیلی | زابل | ۱۵ |
| مخصوص داوطلبان بومی استان آذربایجان شرقی | براساس سوابق تحصیلی | هنر اسلامی تبریز | ۱ |
| مخصوص داوطلبان بومی استان سیستان و بلوچستان | براساس سوابق تحصیلی | زابل | ۱ |
| غیرانتفاعی | براساس سوابق تحصیلی | موسسه غیرانتفاعی ارم شیراز | ۱۰۰ |
همان طور که مشخص است ظرفیت پذیرش رشته مرمت آثار تاریخی در دورهی روزانه بسیار محدود است و افراد برای پذیرش در این دوره باید امتیاز خوبی را به دست بیاورند. هرساله برای داوطلبان مناطق درگیر با بلایای طبیعی، سهیمه‌ای برای رشته مرمت آثار تاریخی در نظر گرفته می‌شود. برای اطلاع از این سهمیه لازم است دفترچه راهنما را در بخش سهمیه داوطلبان مناطق آسیب دیده و درگیر بلایای طبیعی مطالعه کنید.
دانشگاه‌های برتر این رشته
در هنگام انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی لازم است به رتبه‌ی دانشگاه‌ها نیز توجه کنید و دانشگاه‌های برتر را در انتخاب‌های نخست خود جای دهید. در بین دانشگاه‌های پذیرنده رشته مرمت آثار تاریخی، دانشگاه‌های هنر اسلامی تبریز و هنر اصفهان رتبه‌ی بالاتری دارند و جز دانشگاه‌های برتر این رشته به شمار می‌روند. همچنین پذیرش در این دانشگاه‌ها تنها با شرکت در آزمون سراسری و مجاز شدن به انتخاب رشته دورهی روزانه امکان پذیر است.
هزینه تحصیل در رشته‌ی مرمت آثار تاریخی چقدر است؟
یکی از نکاتی که لازم است قبل از انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی به آن توجه شود، میزان هزینه رشته مرمت آثار تاریخی است. این رشته در دوره‌های روزانه، نوبت دوم و غیرانتفاعی ارائه می‌شود. تحصیل در دورهی روزانه، رایگان است و نیازی به پرداخت شهریه نیست، اما برای تحصیل در دیگر دوره‌ها، دانشجویان باید در هر ترم، میزان شهریه‌ی مشخص شده را پرداخت کنند. مبلغ شهریه براساس تعداد و نوع واحدها مشخص می‌شود.
قبولی در رشته‌ی مرمت آثار تاریخی به چه صورت است؟
علاقه مندان رشته مرمت آثار تاریخی برای قبولی در رشته مرمت آثار تاریخی در دانشگاه‌های برتر باید در کنکور سراسری شرکت کنند و مجاز به انتخاب رشته در دورهی روزانه شوند. در این بین، دانشگاه زابل اقدام به پذیرش دانشجو در دورهی روزانه و نوبت دوم بدون کنکور کرده است. همچنین برای قبولی در دورهی غیرانتفاعی نیازی به شرکت در کنکور سراسری نیست و پذیرش براساس سوابق تحصیلی انجام می‌شود.
نگاهی به دروس مرمت آثار تاریخی
رشته مرمت آثار تاریخی در مقطع کارشناسی ارائه می‌شود و داوطلبان باید در مدت زمان تحصیل، تمامی واحدهای مشخص شده را پشت سر بگذارند. تعداد واحدهای درسی رشته مرمت آثار تاریخی برابر ۱۴۶ واحد است و دروس شامل دروس پایه، عمومی، تخصصی و اصلی می‌شوند. همچنین دروس به صورت تئوری و عملی ارائه می‌شوند. در ادامه به جزئیات واحدهای درسی رشته مرمت آثار تاریخی پرداخته شده است.
- فیزیک ۱ و ۲
- کارگاه طراحی پایه
- کارگاه عکاسی پایه
- شیمی ۱، ۲ و ۳
- آفت شناسی
- هندسه نقوش در صنایع دستی ایران
- هندسه مناظر و مرایا
- ترسیم فنی
- هنر و تمدن اسلامی ۱ و ۲
- آشنایی با هنر تاریخ ۱، ۲ و ۳
- آشنایی با هنرهای سنتی ایران
- تاریخ و مبانی نظری مرمت ۱ و ۲
- تحقیق در صنایع دستی ایران
- قوانین و تشکیلات مرمت
- موزه داری ۱و۲
- تاریخ و فن شناسی آثار ۱، ۲ و ۳
- باستان شناسی
- تجزیه و تحلیل نقد آثار
- شناخت مواد و مصالح و مرمت معماری ۱ و ۲
- آسیب شناسی ۱، ۲ و ۳
- آزمایشگاه حفاظت و مرمت ۱، ۲ و ۳
- کارگاه مرمت ۱-۵
- کارآموزی کارگاه مرمت
- پروژه
- طرح تحقیقاتی
زمان فارغ التحصیلی در این رشته چقدر است؟
داوطلبانی که اقدام به انتخاب رشته مرمت آثار تاریخی در مقطع کارشناسی را کرده‌اند، باید تعداد ۱۴۶ واحد درسی را بگذرانند. براساس قوانین صادر شده، دانشجو ۸ ترم زمان دارد تا تمامی دروس را بگذراند. هر سال شامل دو ترم می‌شود. البته دانشجویان می‌توانند مدت زمان بیش‌تری را بسته به شرایط خود در نظر بگیرند.
نگاهی به کاردانی حفاظت و مرمت آثار تاریخی
در بین رشته‌های گروه هنر، رشته‌ای با نام کاردانی حفاظت و مرمت آثار تاریخی هم قرار دارد و علاقه مندان به رشته مرمت آثار تاریخی می‌توانند در مقطع کاردانی این رشته تحصیل کنند. این رشته در مقطع کاردانی تنها در موسسه غیرانتفاعی ارم شیراز ارائه می‌شود.