استفاده از بازی و عروسک در انتقال پیام، یکی از مهمترین و اثرگذارترین روش‌های آموزش و پرورش کودکان و نوجوانان و حتی بزرگسالان است. رشته نمایش عروسکی نیز به دلیل گسترده بودن انواع نمایش های عروسکی، نیاز به تخصص و شناخت عروسک، صحنه، کارگردانی و نمایشنامهنویسی و اهمیت و نقش مهم این حوزه در کمک به شکل‌گیری ساختار شخصیتی کودکان و نوجوانان، ایجاد شده است. اگر علاقه‌مند به هنر نمایش هستید، باید بدانید دقیقا چه توانمندی‌هایی جهت موفقیت در نمایش عروسکی نیاز دارید؟ چگونه می‌توانید این رشته را دنبال کنید؟ چه فرصت‌هایی برای ادامه تحصیل خواهید داشت؟ و بازار کار و درآمد رشته نمایش عروسکی رشته در آینده چگونه است؟ تا پایان این مطلب تمامی این موارد را مفصل توضیح داده‌ایم.
معرفی رشته نمایش عروسکی
نمایش عروسکی یکی از قدیمی‌ترین هنرهای نمایشی دنیا محسوب می‌شود که ارتباط تنگاتنگی با مخاطبان ایجاد می‌کند. در این رشته مهارت‌های لازم برای نوشتن نمایش‌نامه، ساخت و اجرای نمایش‌های عروسکی در اختیار دانشجویان قرار می‌گیرد. برای پاسخگویی به نیازهای تفرحی و آموزشی عظیم کودکان و نوجوانان باید به آموزش این شیوه از نمایش بپردازیم تا دانشجویان رشته تئاتر ضمن آشنایی با ساخت و کار با انواع عروسک‌ها به صورت تخصصی، بتوانند در ساخت پ پرداخت این گونه از نمایش مهارت‌های لازم را کسب کنند.
بنابراین هدف از ارائه دوره‌های تحصیلی مختلف رشته نمایش عروسکی، تربیت متخصصانی است که توانمندی‌هایی مانند درک فضای انواع نمایش‌های عروسکی، طراحی، چهره‌پردازی و ساخت عروسک‌های مختلف، کارگردانی، طراحی و ساخت صحنه نمایش و تکنیک‌های مختلف عروسک‌گردانی را داشته باشند. این رشته خود یکی از گرایش‌های هنرهای نمایشی محسوب می‌شود بنابراین در مقاطع ارائه شده، هیچ گرایشی ندارد.
توانمندی های لازم برای رشته نمایش عروسکی
تحصیل و فعالیت در زمینه نمایش عروسکی، متناسب با زمینه کاری مورد علاقه، نیازمند مجموعه‌ای از ویژگی‌های فردی زیر است:
- صبر و حوصله فراوان
- علاقه به انجام کارهای گروهی
- داشتن صدای خوب و جذاب
- داشتن اطلاعات در زمینه‌های مختلف
- آشنایی با مخاطب و سلیقه او
- علاقه‌مندی به دنیای کودکان
- انعطاف‌پذیری
- داشتن مهارت‌های ارتباطی قوی
- خلاقیت و نوآوری
- قدرت تجسم و تخیل بالا
- علاقه و پشتکار در کسب اطلاعات عمومی درباره روانشناسی، فلسفه، ادبیات و فرهنگ ایران و جهان
قبولی رشته نمایش عروسکی
نمایش عروسکی یکی از رشته‌های نیمه‌متمرکز کنکور هنر است. هنر از جمله رشته های شناور کنکور است که دانش‌آموزان تمام رشته‌های نظری می‌توانند به عنوان کنکور اصلی یا کنکور دوم در آن شرکت کنند. به این معنی که بعد از شرکت و قبولی در کنکور کتبی باید در آزمون عملی نیز شرکت کنند. باید توجه داشت که با وجود برگزاری دو بار در سال کنکور سراسری، آزمون عملی تنها یک بار و بر اساس محاسبه بهترین رتبه کنکور داوطلبان، در تابستان انجام می‌شود.
از جمله دانشگاه‌های ارائه دهنده این رشته نیز می‌توان به دانشگاه هنر تهران، دانشگاه تهران و دانشگاه سوره اشاره کرد. همچنین پذیرش نمایش عروسکی بدون کنکور در دانشگاه آزاد، دانشگاه غیرانتفاعی و پردیس خودگردان نیز ارائه می‌شود و صرفا بر اساس سوابق تحصیلی دانش‌آموزان پذیرش دارد.
رشته نمایش عروسکی در هنرستان
این رشته به شکل مجزا در مقطع متوسطه ارائه نمی‌شود. اما اگر علاقه دارید که از دبیرستان وارد دنیای نمایش شوید، می‌توانید با توجه به نمرات هدایت تحصیلی، در سال دهم در رشته نمایش در مدارس فی حرفه‌ای و شاخه هنر درس بخوانید. در این رشته برخی از دروس مرتبط با نمایش عروسکی نیز تدریس می‌شوند. پس از آن می‌توانید با داشتن دیپلم نمایش در این حوزه مشغول به کار شوید یا از طریق شرکت در کنکور کاردانی، در دانشگاه نمایش عروسکی را ادامه بدهید.
آزمون عملی رشته نمایش عروسکی
آزمون عملی کنکور هنر معمولا یک الی دو هفته بعد از اعلام نتایج اولیه کنکور و صرفا در شهر تهران برگزار می‌شود. برای شرکت در آزمون عملی باید حتما جداگانه برای آن ثبت نام انجام دهید. در غیر این صورت به منزله انصراف از روند پذیرش محسوب می‌شود. آزمون عملی رشته نمایش عروسکی از ۱۰۰ نمره دارد و با ضریب ۴ روی رتبه نهایی داوطلب تاثیرگذار خواهد بود. در واقع پذیرش نهایی داوطلبان در هر رشته محل، با توجه به رتبه کنکور و نمره آزمون عملی انجام می‌گیرد. بنابراین حتی اگر رتبه خوبی در کنکور به دست بیاورید اما در آزمون عملی شرکت نکنید، مردود خواهید شد. در واقع نمره آزمون عملی بخشی از وزن کل نمره قبولی نهایی است که بر اساس آن پذیرش یا عدم پذیرش داوطلبان مشخص می‌شود.
کارشناسی رشته نمایش عروسکی
طی دوره ۴ ساله (۸ ترم تحصیلی) کارشناسی نمایش عروسکی، مجموعا ۱۴۰ واحد تئوری و عملی را می‌گذرانند. دسته‌بندی واحدهای رشته نمایش عروسکی مطابق لیست زیر ارائه می‌شود:
- دروس عمومی: ۲۱ واحد
- دروس پایه: ۲۲ واحد
- دروس اصلی: ۱۹ واحد
- دروس تخصصی: ۷۴ واحد
- دروس اختیاری: ۴ واحد
دروس رشته نمایش عروسکی در دانشگاه
دانشجویان طی این دوره با مبانی و تاریخچه نمایش، اصول شاخه‌های مختلف نمایش‌های عروسکی، استفاده از تکنولوژی در نمایش‌های عروسکی، ادبیات و تاریخچه نمایش کودک و نوجوان و کارهای اجرایی مانند ساخت عروسک آشنا می‌شوند. دروس نمایش عروسکی را برای آشنایی بیشتر با فضای این رشته در ادامه مشاهده کنید.
| دروس پایه | اصول و مبانی ارتباطات، آشنایی با تاریخ ادبیات کهن و معاصر ایران، جامعه‌شناسی عمومی، شناخت موسیقی، آشنایی با تاریخ ادبیات کهن و معاصر جهان، جامعه‌شناسی هنر، فرهنگ و ادبیات عامه، تمثیل‌شناسی، فلسفه مقدماتی شرق، روش تحقیق و تدوین پروژه، فلسفه مقدماتی غرب |
| دروس اصلی | بنیاد نمایش در غرب و شرق، مبانی بازیگری، مبانی کارگردانی، مبانی طراحی صحنه، مبانی ادبیات نمایشی، مبانی نمایش عروسکی، تاریخ نمایش در ایران، تاریخ نمایش در جهان، بررسی تطبیقی نظریه‌های نمایش شرق و غرب |
| دروس تخصصی | نمایشنامهنویسی عروسکی، ماسک و گریم، شناخت مواد، بیان، تاریخ نمایش عروسکی در شرق، تاریخ نمایش عروسکی در غرب، خیمه‌شب بازی، کارگاه چوب و فلز، روانشناسی شخصیت، طراحی چهره و بدن انسان، عروسک سازی، بازی دهی عروسک، طراحی صحنه نمایش عروسکی، طراحی و دوخت لباس، کارگردانی نمایش عروسکی، موسیقی در نمایش، طراحی چهره و بدن حیوان، موسیقی در نمایش عروسکی، کودک و نمایش، رایانه و نمایش عروسکی، آشنایی با ادبیات کودکان و نوجوانان، نقاشی چهره عروسک، نور و صدا در نمایش عروسکی، دیدن و تحلیل نمایش عروسکی، پروژه |
ادامه تحصیل در رشته نمایش عروسکی
این رشته در حال حاضر فقط در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه می‌شود. اما اگر علاقه‌مند به تحصیل تا مقطع دکترا باشید، برای شرکت در بسیاری از رشته‌ها گروه هنر مجاز هستید.
بازار کار رشته نمایش عروسکی در ایران
انواع نمایش‌های عروسکی با عروسک‌های دستکشی، میله‌ای، نخی، ماپت، ماروت و سایه‌ای انجام می‌شود. فارغ‌التحصیلان می‌توانند بر حسب علاقه و توانمندی، در یکی این شاخه‌ها فعالیت کنند. علاوه بر داشتن مهارت‌های تخصصی نمایش عروسکی، میزان ارتباط اجتماعی فارغ‌التحصیلان، آشنا شدن با اساتید و فعالان این حوزه و شرکت در کارگاه‌های مختلف، در ایجاد موقعیت‌های شغلی و درآمد بالاتر نقش موثری دارد. فارغ‌التحصیلان می‌توانند در صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات، فرهنگسراها، کانون پرورش فکری، مدارس، دانشگاه‌ها و سایر مراکز آموزشی نیز به فعالیت بپردازند. برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی یا حتی عروسک‌سازی نیز از فرصت‌های شغلی رشته نمایش عروسکی محسوب می‌شود.
سخن پایانی
دانشجویان رشته نمایش عروسکی درباره تاریخ نمایش، اصول نمایش عروسکی و انواع آن، طراحی، کارگرانی نمایش عروسکی، ساخت و اجرای صحنه و عروسک‌های مختلف، عروسک‌گردانی، نمایش‌نامه نویسی و هرآنچه برای فعالیت در دنیای عروسک‌ها ورد نیاز است آموزش‌های لازم را دریافت می‌کنند. این رشته در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در کشور ارائه می‌شود. برای ورود به دنیای نمایش های عروسکی باید در کنکور هنر شرکت کنید. پس از قبولی در مرحله کتبی، لازم است پذیرفته‌شدگان در آزمون عملی این رشته نیز شرکت کنند. فارغ‌التحصیلان نمایش عروسکی می‌توانند در زمینه آموزش، عروسک‌سازی، عروسک‌گردانی، کارگردانی نمایش عروسکی، نمایش‌نامه نویسی، برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی در مراکز دولتی و خصوصی مختلف یا به صورت انفرادی فعالیت داشته باشند. موفقیت در کسب درآمد از طریق تحصیل در رشته نمایش عروسکی با توجه به میزان خلاقیت و پشتکار هر فرد، می‌تواند بسیار مناسب باشد.